De vergunning van de stoomkraker van BASF in de Antwerpse haven loopt af op 26 januari 2026. Het bedrijf diende daarom een hervergunningsaanvraag in. Vandaag dienden Bond Beter Leefmilieu en Dryade een inspraakreactie in. “We zijn niet tegen de kraker, maar stellen ons serieuze vragen over de toekomstbestendigheid. We vragen BASF een concreet plan voor investeringen om de stikstofuitstoot te doen dalen en het gebruik van fossiele brand- en grondstoffen af te bouwen. De aanvraag is nu te vrijblijvend. Een belangrijk deel van de Vlaamse industrie hangt af van de BASF stroomkraker, dus het is het in ieders belang dat deze kan voldoen aan milieu-, klimaat- en grondstoffeneisen.”, klinkt het.
Harde noot om te kraken
De stoomkraker van BASF is gebouwd in de jaren 90 en verwerkt de petrochemische grondstof nafta tot ethyleen. Dat wordt vervolgens ingezet in tal van andere processen, onder meer op haar eigen site.
Vandaag staat dit dossier voor een grote hervergunningsuitdaging. BASF is namelijk één van de grootste uitstoters van stikstof in Vlaanderen en vervuilt onder meer de Kalmthoutse Heide en de Brabantse Wal met haar 723 ton stikstof. Tegelijk behoort het bedrijf tot de grootste verbruikers van fossiele grondstoffen en brandstoffen. De stoomkraker stoot jaarlijks ongeveer 1,5 miljoen ton CO2 uit.
Toekomstbestendige industrie moet vanzelfsprekende keuze worden
De omslag naar een schone industrie staat hoog op de politieke agenda. BASF kan en moet haar schadelijke impact aanpakken, zowel op het vlak van milieu als van klimaat. De bestaande kraker moet zo slim en efficiënt mogelijk gemaakt worden. Voor de site in kwestie verwijst BASF hiervoor naar een CCS-LoTOX-proces, wat inhoudt dat zowel CO2 als stikstof afgevangen en opgeslagen wordt. Maar deze voornemens zijn vrijblijvend en niet voor morgen: ze zouden pas na 2036 in de praktijk gebracht worden.
“De stikstofcrisis in Vlaanderen en Nederland is immens,” stelt Dries Verhaeghe van Dryade. “BASF vervuilt bovendien meer dan andere Antwerpse krakers en heeft een groot aandeel in de stikstofdepositie in de omliggende natuurgebieden. Daarom vragen we een vergunning met duidelijke deadlines en doelstellingen.”
In 2018 had BASF een broeikasgasuitstoot van 4.2 Mton. Tegen 2026 zou deze gehalveerd worden, zo maakte directeur Jan Remeysen zich in 2022 sterk. Dan moet het bedrijf wel onmiddellijk een flinke tand bijsteken. Vandaag is hun klimaatroadmap immers weinig geloofwaardig. BASF legt alle eieren in de mand van koolstofafvang en -opslag.
Nederland wil tegen 2050 af van fossiele grondstoffen. Wat wil Vlaanderen?
De grootste olifant in de kamer is de kwestie van fossiele grondstoffen. De BASF-kraker verbruikt jaarlijks maar liefst 3,25 miljoen ton nafta. Uit de vergunningsaanvraag blijkt amper ambitie om het gebruik van deze fossiele grondstof af te bouwen, wat nochtans broodnodig is om het aandeel gerecyclede kunststoffen op de Vlaamse markt te verhogen.
Niet goed voor de Vlaamse reputatie als circulaire voorloper: slechts 5% van onze plastics worden met hernieuwbare grondstoffen gemaakt, terwijl dit in Nederland 11% is en in Duitsland zelfs 21%. Maar ook niet goed voor onze strategische autonomie: afhankelijk zijn van fossiele grondstoffen maakt de Vlaamse economie kwetsbaar. Ook in het industrieplan van minister Diependaele wordt het belang van circulariteit voor strategische autonomie onderstreept. We moedigen BASF aan om te onderzoeken welke alternatieven nu en in de toekomst mogelijk zijn.
“We zijn niet tegen de kraker, maar stellen ons serieuze vragen over de toekomstbestendigheid. Voor onze strategische autonomie moeten we onze afhankelijkheid van fossiele grondstoffen afbouwen. Hier is dringend een visie op Vlaams niveau voor nodig,” concludeert Kira Van den Ende van Bond Beter Leefmilieu. “Vlaanderen heeft de ervaring, kennis en capaciteit om de komende decennia een voortrekker te worden op vlak van groene en veilige chemie. Nu zijn sterke beleidslijnen nodig om de gepaste investeringen aan te trekken. “
Hiervoor genoten we de steun van het Fonds Gezonde Lucht, een initiatief van Greenpeace België
